Bomen lijken steeds vaker ziek te worden en dood te gaan. Deskundigen speculeren over oorzaken als droogte, stikstofbelasting en klimaatverandering. Maar er zijn sterke aanwijzingen dat ook straling van elektromagnetische velden (EMV) een belangrijke rol speelt. Zeker is dat bomen de uitrol van 5G hinderen, waardoor massale kap dreigt.
“Kastanjebomen hebben het zwaar. Ze lijden onder een pandemie: de kastanjebloedingsziekte. Onderzoekers in binnen- en buitenland zoeken naarstig naar oplossingen”, aldus een bericht op hethaagsegroen.nl van 3 maart 2002. Ruim twee maanden later, op 13 mei 2022 publiceert NRC een artikel “Schimmelziekte treft esdoorns. Wat is er met de Nederlandse bomen aan de hand?” Hierin vraagt wetenschapsjournalist Gemma Venhuizen zich af: “Na de iep, de paardenkastanje en de es is het weer raak: nu is de esdoorn ziek. Hoe komt dat? Worden bomen vaker ziek?”
De meningen van deskundigen lopen uiteen. Als oorzaken worden genoemd stikstof, klimaatverandering, droogte. Jelle Hiemstra, boomziekteonderzoeker bij Wageningen Research, zegt in NRC: “Veel ziekten komen mee met geïmporteerde bomen of bijvoorbeeld met verpakkingshout.”
Bomen worden niet alleen vaker ziek, ze gaan ook steeds vaker dood. Uit een in 2019 gepubliceerd rapport van de International Union for Conservation of Nature and Natural Resoures (IUCN) blijkt dat van de 454 onderzochte boomsoorten op Europese bodem er 42% met uitsterven wordt bedreigd. Bij de 258 onderzochte endemische soorten (die alleen in één bepaald gebied voorkomen) blijkt dat 58% te zijn. Dit zou hoofdzakelijk te wijten zijn aan de introductie van invasieve soorten (die het verdwijnen of de verplaatsing van inheemse soorten veroorzaken), niet duurzame houtkap en stedelijke ontwikkeling.
Voor gemeenteraadslid en voormalige medewerker research en development bij Akzo-Nobel Resins, Louis van der Kallen, staat echter vast dat de oorzaak ook gezocht moet worden in straling van EMV: “Als technisch fysicus hecht ik aan harde metingen.” Hij verwijst naar een onderzoeksrapport van de Universiteit Wageningen uit 2013. “Hierin worden de biopotentiaalmetingen (waarbij het verschil in spanning in een celmembraan gemeten wordt) aan boomcellen in een kooi van Faraday beschreven (een kooivormige constructie van elektrisch geleidend materiaal die ervoor zorgt dat statische elektrische velden niet tot binnen de kooi kunnen dringen), waarbij tot op de minuut nauwkeurig was vast te stellen wanneer een wifi-router werd aan- of uitgezet. Er was een zichtbaar effect op de waarde en aard van het te meten bio-potentiaal.”
Het vermoeden van Van der Kallen wordt onderschreven in een door het RIVM gefinancierde literatuurstudie uit 2013. Daarin wordt geconcludeerd dat 75% van de 113 geanalyseerde studies bij zeer lage stralingsniveaus significante negatieve effecten laten zien bij bomen en planten.
Ook wetenschappelijk onderzoek van de afdeling plantcelbiologie van de Universiteit van Wageningen en de gemeente Alphen aan den Rijn toonde in 2010 aan dat wifi en mobiele telefonie bomen ziek maakt. Aanleiding voor het onderzoek was dat gemeenteambtenaren in Alphen aan den Rijn bij één op de tien bomen van alle boomsoorten onverklaarbare afwijkingen aan de bast constateerden. Het percentage zieke bomen was in 2015 zelfs gestegen van 10% naar 70%. In diezelfde periode vond ook de grootste stijging in het gebruik van mobiele telefonie en draadloos internet plaats. In het onderzoek werden onder andere essen drie maanden lang blootgesteld aan zes wifi-acces-points op 50 tot 300 cm afstand, met frequenties tussen de 2412 en 2472 megahertz (MHz). De bladeren bleken een loodglansachtige kleur te krijgen, wat duidt op het afsterven van de boven- en onderepidermis van de bladeren. Ook werd verdroging, achterblijvende groei en bladsterfte vastgesteld. Dit laatste met name bij de bomen die het dichtst bij de stralingsbronnen stonden.
TNO, dat bij het onderzoek betrokken zou zijn geweest, distantieerde zich een dag na publicatie van de onderzoeksresultaten van de conclusies. De Universiteit Wageningen pleitte voor een uitgebreider vervolgonderzoek met een langere blootstellingsduur. Omdat hiervoor geen financiële middelen beschikbaar waren, werd op 18 februari 2011 in Baarn onder grote belangstelling het symposium ‘Bomen en het effect van elektromagnetische straling’ gehouden. De inkomsten en donaties à € 6000 werden gereserveerd voor het vervolgonderzoek waarmee Wageningen Universiteit in de zomer van 2011 van start ging. De conclusie die in 2013 volgde luidde dat er geen aanwijzingen zijn dat wifi schadelijk is voor bomen.
Onderzoek naar schade en sterfte
Ook Ronald van der Graaf, bioloog en voormalig algemeen secretaris van Kennisplatform Elektromagnetische Velden (een door de overheid ingesteld publieksvoorlichtingsorganisatie), stelde in 2011: “Als je de uitgevoerde onderzoeken op dit gebied samen neemt, is er geen aanwijzing dat EMV schadelijke effecten hebben op planten en bomen.” Navraag bij het Kennisplatform EMV levert echter niks op. “Effecten op flora en fauna vallen buiten ons werkterrein en wij zijn dan ook niet voldoende op de hoogte van onderzoek dat hiernaar is en wordt verricht,” zegt een woordvoerder desgevraagd.
Het in 2019 verschenen boek ‘Elektrisch Ecosysteem’ van Sander Funneman geeft een heel ander beeld: “Bij een Letlands onderzoek uit 1999 werden dennennaalden en kegels verzameld van de toppen van oude pijnbomen op vier locaties in de buurt van de zendmast. Daarbij werd ook het stressgehalte in de bomen gemeten. De onderzoeksconclusie luidde: de straling leidt tot een versnelde hardproductie, genetische afwijkingen en een versnellend verouderen van pijnbomen.” Elders in het boek schrijft Funneman: “In Noord-Amerika zijn de afgelopen halve eeuw talloze gevallen van essenafname geregistreerd en sinds 2004 is er in Colorado een enorme sterfte van jonge bomen waargenomen. Onderzoek hiernaar suggereert dat de hoogfrequente straling van zendmasten een sterk nadelig effect heeft op de groeisnelheid en de sterfte van de ratelpopulier”.
Bomen staan in de weg
Biologe Saskia Bosman deelt deze visie. In haar boek ‘Straling Onder Toezicht – pilotproject Nulmeting Veluwe’ beschrijft ze een onderzoek uit 1996 waarin geconstateerd wordt dat “microgolven een langdurige neerwaartse trend veroorzaken in de hoeveelheden calcium en zwavel in de bladeren van de beuk met trends die evenredig waren met de kracht van het radiozendstation”.
En daar blijft het niet bij: in de Duitse steden Bamberg en Hallstad werd van 2006 tot 2015 een gedetailleerde veldmonitoring op lange termijn uitgevoerd. Funneman: “Daarbij werden observaties en fotografische opnamen van ongebruikelijke of onverklaarbare schade aan de bomen gemaakt, naast metingen van elektromagnetische straling. De metingen van de bomen bracht aanzienlijke verschillen aan het licht tussen de beschadigde kant van de boom die gericht was op een zendmast en de andere kant van de boom die niet naar de mast gekeerd was. De controlegroep bomen in stralingsarme gebieden die geen enkel visueel contact met een zendmast had, vertoonde geen schade.” De Duitse wetenschapper Helmut Breunig publiceerde in 2017 een uitgebreide overvatiegids waarin hij boomschade liet zien, veroorzaakt door basisstations voor mobiele telefonie.
Dit alles roept de vraag op of de wereldwijde uitrol van 5G, waarbij een zo groot mogelijke dekkingsgraad wordt nagestreefd, wel zo verstandig is. Zeker is in ieder geval dat de golven van 3.5 GHz, de frequentie die gepland staat om eind 2023 geveild te worden voor de massale uitrol van tienduizenden 5G-stations, gehinderd worden door bomen. Nu al lijkt er een massale bomenkap plaats te vinden in de bebouwde kom en langs snelwegen. “Officieel wordt 5G hiervoor niet opgegeven als reden, maar studies bewijzen dat hier druk over is nagedacht en dat bomen een probleem voor 5G zijn”, stelt het actiecomité 5Gisnietoke.nl.
Wilt u meer artikelen lezen van Sylvia Slegers? Het boekje ‘5G: een revolutie maar waar leidt die naartoe? Een ongemakkelijke waarheid in 12 informatieve artikelen + 5 tips om jezelf en je kinderen tegen straling te beschermen’ kost € 13,95 inclusief € 3,95 verzendkosten en is te bestellen via opnaareenstralendetoekomst.nl.“